Πως μαζεύτηκαν εδώ τόσα βιβλία;;;

Ανεβαίνοντας την ξύλινη σκάλα για το δεύτερο όροφο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης των Μηλεών τίποτε δε σε προϊδεάζει γι' αυτό που θα δεις, χιλιάδες παλιά-παμπάλαια βιβλία κάθε είδους, μεγέθους και προέλευσης. Είναι λογικό λοιπόν να αναρωτηθείς: πως στο καλό μαζεύτηκαν όλα αυτά σε ένα μικρό χωριό 350 κατοίκων, 28 χιλιομέτρα από το Βόλο;

Η πρόσοψη της βιβλιοθήκης των Μηλεών "ΨΥΧΗςΑΚΟΣ". Το ισόγειο του κτηρίου ανεγέρθηκε το 1928, με δαπάνες της Κρυσταλλίας Οικονομάκη, για να στεγάσει τα βιβλία της ετοιμόρροπης τότε Μηλιώτικης Σχολής. Το 1972 η βιβλιοθήκη απέκτησε δεύτερο όροφο και πήρε τη σημερινή της μορφή.

Καταρχήν να πούμε πως οι Μηλιές, τον καιρό που όλα αυτά συνέβαιναν, δηλάδη κατά το δέκατο ένατο αιώνα - λίγο πριν και λίγο μετά- δεν ήταν το μικρό χωριό που αντικρύζει ο επισκέπτης σήμερα αλλά μια οικονομικά ακμάζουσα κωμόπολη περίπου τριών χιλιάδων ανθρώπων.
Αυτή η οικονομική και πνευματική άνθηση όχι μόνο των Μηλεών αλλά και των άλλων χωριών του Πηλίου, συνδυασμένη και με το γενικότερο κλίμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού επέτρεψαν να γεννηθεί στη σκέψη τριών μεγάλων ανδρών των Μηλεών η ιδέα της εκπαιδευτικής αναβάθμισης της περιοχής μέσω της δημιουργίας μιας ακαδημίας, ενός πανεπιστημίου οπώς θα λέγαμε σήμερα. Πανεπιστήμιο βέβαια δεν ιδρύθηκε, παραήταν μάλλον φιλόδοξο αυτό το σχέδιο, γεννήθηκε όμως η Μηλιώτικη Σχολή. Οι τρείς άνδρες που θα πρέπει όχι μόνο να ευχαριστούμε γι'αυτό, αλλά να τους χρωστάμε αιώνια ευγνωμοσύνη είναι οι: Άνθιμος Γαζής, Γρηγόριος Κωνσταντάς και Δημήτριος-Δανιήλ Φιλλιπίδης.

Ψυχής άκος -Θεραπεία ψυχής. Η πινακίδα που κοσμούσε την είσοδο της βιβλιοθήκης της Μηλιώτικης σχολής φιλοξενείται σήμερα στο νέο κτήριο της βιβλιοθήκης

  Η βιβλιοθήκη των Μηλεών λοιπόν οφείλεται στη Μηλιώτικη Σχολή, είναι για την ακρίβεια μια ... σχολική βιβλιοθήκη! Τα βιβλία της προέρχονται κυρίως από τις προσωπικές συλλογές και τις αγορές που έκαναν οι τρεις ιδρυτές της και από τις συλλογές των δύο προγενέστερων διδασκάλων,του Άνθιμου Παπαπανταζή και του Ζαχαρία, που πρώτοι γύρω στο 1760 δημιούργησαν δημοτικό σχολείο στις Μηλιές. Στην ακμή της η βιβλιοθήκη περιελάμβανε τουλάχιστον 10.000 βιβλία, περνώντας όμως από...σαράντα κύματα απέμεινε τελικά με 3.555, όχι και τόσο άσχημα αν το καλοσκεφτείς... Να προσθέσω ότι η βιβλιοθήκη έχει το δικό της όνομα: ΨΥΧΗΣΑΚΟΣ που σημαίνει θεραπεία ψυχής, γιατί στ΄αλήθεια αυτό πίστευαν οι ιδρυτές της, ότι η καλλιέργεια των ανθρώπων είναι η θεραπεία της ψυχής τους και ότι η εκπαίδευση των Ελλήνων, η προϋπόθεση για την ελευθερία τους.
Τώρα αν και συ θέλεις να προσφέρεις ένα βιβλίο στο ιστορικό τμήμα της βιβλιοθήκης όχι δε θα πει κανείς, αρκεί βέβαια να είναι πριν του 1899! Μην στεναχωριέσαι όμως, και μετά του 1899 να είναι, πάλι η βιβλιοθήκη δεν θα πει όχι, απλά θα το βάλει στα ράφια του σύγχρονου δανειστικού της τμήματος και θα σε γράψει και στο μεγάλο βιβλίο των δωρητών!!!